Điều 38 Luật Cư trú quy định: “Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký, khai báo về cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về cư trú theo quy định của Luật này và không cấp mới, cấp lại Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú".
Để việc triển khai thực hiện quy định nêu trên của Luật Cư trú thống nhất, đồng bộ, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi, giảm phiền hà cho công dân trong thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân khi Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú không còn giá trị sử dụng từ ngày 01 tháng 01 năm 2023, ngày 08 tháng 11 năm 2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 34/2021/QĐ-TTg quy định về định danh và xác thực điện tử trên nền tảng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước công dân và Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội xây dựng hệ thống định danh, xác thực điện tử và hoàn thiện ứng dụng VNeID.
Sử dụng VNeID hiển thị các thông tin trên các thiết bị điện tử là một trong các phương thức sử dụng thông tin công dân thay cho việc xuất trình Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú trong thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự khi Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú không còn giá trị sử dụng.
Công dân đã thực hiện đăng ký tài khoản định danh điện tử thông qua ứng dụng VNeID di động hoặc công dân đến cơ quan Công an để làm thủ tục cấp tài khoản định danh điện tử cùng căn cước công dân hoặc cấp tài khoản định danh điện tử sau khi đã có thẻ căn cước công dân, sau khi hồ sơ của công dân được phê duyệt, hệ thống định danh và xác thực điện tử sẽ gửi tin nhắn SMS thông báo đến công dân theo số điện thoại đã đăng ký với cấu trúc như sau:
- Tin nhắn được gửi có tên định danh là “VNeID".
- Nội dung tin nhắn: Cuc Canh sat QLHC ve TTXH thong bao: Ho so dang ky tai khoan dinh danh dien tu cua cong dan <Tên đầy đủ của công dân – không dấu> da duoc phe duyet. De nghi truy cap ung dung VNeID hoac dia chi https://vneid.gov.vn de kich hoat tai khoan.
Công dân nhận được tin nhắn này, hãy truy cập vào trang web theo địa chỉ https://vneid.gov.vn và thực hiện kích hoạt tài khoản theo các bước như sau:
- Bước 1: Tải ứng dụng
+ Đối với thiết bị sử dụng hệ điều hành Android: trên thiết bị di động, người dân mở ứng dụng CH Play à Tại thanh công cụ Tìm kiếm à Tìm từ khóa “VNeID" à Sau khi App cần tải hiển thị à Chọn “Cài đặt" để tải ứng dụng VNeID về máy.
+ Đối với thiết bị sử dụng hệ điều hành IOS: trên thiết bị di động, người dân mở ứng dụng App store à Tại mục Tìm kiếm à Tìm từ khóa “VNeID" à Sau khi App cần tải hiển thị à Chọn “Nhận" để tải ứng dụng VNeID về máy.
- Bước 2: Mở ứng dụng
Sau khi tải xong, người dân ấn vào ứng dụng VNeID trên màn hình chính hoặc chọn “Mở" trên App store/CH Play để bắt đầu sử dụng.
- Bước 3: Đăng ký tài khoản ứng dụng VNeID
Tại màn hình đăng ký, công dân điền số định danh cá nhân và số điện thoại của mình để đăng ký à Sau khi nhận thông tin hợp lệ ấn “Đăng ký" thì hiển thị giao diện quét mã QR code thẻ căn cước công dân, người dân đưa mã QR trên thẻ c0ăn cước công dân gắn chíp vào khung hình à Trường hợp quét QR code hợp lệ hệ thống tự động điền các thông tin trong QR code thẻ chíp vào form đăng ký tài khoản (Trường hợp “Không quét được QR code?" hệ thống chuyển sang giao diện Nhập thông tin đăng ký tài khoản. Công dân nhập thông tin còn trống) à Sau khi ấn nút “Đăng ký", hệ thống sẽ gửi yêu cầu xác thực thông tin sang Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư à Trường hợp “Đạt" thì hệ thống sẽ gửi tin nhắn SMS và thực hiện xác thực (Trường hợp “Không đạt" sẽ hiển thị thông báo đề nghị công dân điều chỉnh lại thông tin) à Xác thực OTP, người dân nhập mã OTP được gửi về điện thoại để tiến hành xác thực à Sau khi xác thực thành công, người dân thiết lập mật khẩu để hoàn thành việc đăng ký.
- Bước 4: Đăng nhập tài khoản ứng dụng VNeID
Tại màn hình đăng nhập, người dân nhập số định danh cá nhân và mật khẩu vừa đăng ký để đăng nhập tài khoản ứng dụng VNeID.
- Bước 5: Đăng ký tài khoản mức 1
Sau khi đăng nhập, lựa chọn “Đăng ký tài khoản mức 1" à Tại màn hình hướng dẫn đăng ký tài khoản mức 1, chọn “Bắt đầu" à Chọn “Tôi đã hiểu" để bắt đầu đăng ký tài khoản mức 1 à Thực hiện quét NFC trên thẻ Căn cước công dân gắn chíp (đối với thiết bị không hỗ trợ NFC thì sẽ thực hiện quét mã QR code trên thẻ Căn cước công dân gắn chíp) à Sau khi quét xong NFC (hoặc QR code), hiển thị thông tin của người dân, chọn “Tiếp tục" để tiếp tục thực hiện chụp ảnh chân dung à Sau khi xem xong video lựa chọn “Bỏ qua" để tiến hành chụp ảnh chân dung và chụp ảnh chân dung theo hướng dẫn à Người dân kiểm tra lại thông tin, nhập địa chỉ email (không bắt buộc) và chọn “Xác nhận thông tin đăng ký" để hoàn tất đăng ký tài khoản mức 1.
- Bước 6: Kích hoạt tài khoản
Sau khi công dân đăng ký tài khoản mức 1 xong, người dân đợi tin nhắn SMS thông báo kích hoạt từ hệ thống VNeID. Sau đó, chọn “Kích hoạt tài khoản định danh điện tử" trên màn hình giới thiệu ứng dụng VNeID hoặc chọn “Kích hoạt" tại màn hình Đăng nhập à Công dân nhập số định danh cá nhân, số điện thoại và ấn “Gửi yêu cầu" thì hệ thống sẽ kiểm tra mức độ tài khoản à Nếu là tài khoản ứng dụng VNeID sẽ hiển thị thông báo “Tài khoản của bạn chưa được định danh điện tử". Nếu là tài khoản mức 1/ mức 2 nhưng đã được kích hoạt sẽ hiển thị thông báo “Tài khoản của bạn đã thực hiện kích hoạt".
- Bước 7: Kiểm tra thiết bị đang dùng để kích hoạt
Thiết bị đang dùng để kích hoạt không được gắn với tài khoản mức 1/ mức 2 nào sẽ hiển thị thông báo kích hoạt tài khoản. Hoặc thiết bị đang dùng để kích hoạt đang được kích hoạt để sử dụng với một tài khoản mức 1/ mức 2 khác sẽ hiển thị thông báo kích hoạt tài khoản trên thiết bị khác à Nhập mã kích hoạt hệ thống gửi về tin nhắn SMS, người dân nhập đúng mã OTP được gửi về số điện thoại đăng ký à Thiết lập mật khẩu (Bước này chỉ áp dụng cho các trường hợp công dân chưa có tài khoản trước khi được phê duyệt) à Thiếp lập passcode: người dân thiết lập passcode gồm 6 chữ số để sử dụng cho các tiện ích trong ứng dụng à Thiết lập câu hỏi bảo mật: người dân thiết lập 2 câu hỏi và trả lời bất kỳ trong list câu hỏi bảo mật để thực hiện bảo mật tài khoản.
Công dân đăng ký tài khoản ứng ụng VNeID để thực hiện các chức năng: đăng ký tài khoản định danh mức 1, đặt lịch đăng ký tài khoản định danh mức 2, kiểm tra tình trạng xử lý hồ sơ.
Khuyến cáo công dân nâng cao cảnh giác, chỉ được kích hoạt sau khi nhận tin nhắn SMS đúng từ hệ thống định danh và xác thực điện tử do VNeID cung cấp. Nếu nhận được tin nhắn không phải do “VNeID" gửi hoặc nội dung không đúng cấu trúc, đề nghị không được bấm vào các đường link lạ hoặc cung cấp thông tin như họ tên, số định danh cá nhân, địa chỉ… (nếu nội dung tin nhắn có thể hiện) và báo cho cơ quan Công an nơi đang sinh sống để được hỗ trợ, giải đáp kịp thời.